Update dinsdag 24-12-2013, 11.50
Terwijl @caseofdees nu zo ongeveer iedereen die met haar in discussie durft te gaan ervan beschuldigt een hetze tegen haar te voeren en @Gert_van_Dijk inmiddels zijn gelijk probeert te halen met twitterschreeuwen (ik zou ‘NIET’ zijn geweigerd), publiceert Trouw op de opiniepagina een lang stuk over een onderzoek waaruit blijkt dat zorgverzekeraars zelfs in de basisverzekering risicoselectie toepassen. Het arttikel is van Wynand van de Ven, hoogleraar sociale ziektekostenverzekering aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Volgens @caseofdees en @Gert_van_Dijk is dit vast ook weer ‘een hetze’, ‘nep’, ‘onzin’, ‘malligheid’ en een ‘vermeend probleem’ maar ik heb het met interesse gelezen. 

In basisverzekering vindt wél risicoselectie plaats

Zorgverzekeraars passen ook in de basisverzekering risicoselectie toe, maar de Tweede Kamer doet daar vooralsnog niets aan, stelt hoogleraar Wynand van de Ven.

Student Daniël de Rijke beklaagt zich in een open brief aan minister Schippers (volksgezondheid) over zorgverzekeraars (Trouw, 17 december). Hij wordt door drie zorgverzekeraars geweigerd voor een aanvullende verzekering omdat hij lymfklierkanker heeft gehad. De Rijkes brief bracht de nodige discussie teweeg. Waarop minister Schippers hem antwoordde dat risicoselectie bij de aanvullende verzekeringen niet verboden is. Maar bij de verplichte basisverzekering, die de meeste zorg dekt, moet selectie worden voorkomen, aldus Schippers.



Als risicoselectie plaatsvindt, kan dat immers de solidariteit van ons zorgstelsel ondermijnen. Maar ook de kwaliteit van zorg voor chronisch zieken kan hierdoor afnemen. Want op iedere chronisch zieke, die relatief veel kost, komen zorgverzekeraars elk jaar honderden euro's aan inkomsten tekort, waarschuwde verzekeraar Achmea al twee jaar geleden de Tweede Kamer. Risicoselectie ontneemt verzekeraars daarmee de prikkel om te investeren in verbetering van de kwaliteit van de zorg. Vandaar ook dat de Tweede Kamer al jaren beducht is voor mogelijke risicoselectie.



Overstapselectie

Tot voor kort bestond geen hard bewijs voor selectie bij de basisverzekering. In opdracht van toezichthouder de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) hebben wij vanuit de Erasmus Universiteit Rotterdam een onderzoek uitgevoerd. De conclusie daarvan was dat bij het overstappen van zorgverzekeraar op 1 januari 2009 bij de meeste zorgverzekeraars sprake was van risicoselectie in de basisverzekering. En dat de waargenomen selectie een onderschatting is van de werkelijkheid. Onbekend is om welke vormen van risicoselectie het gaat, bijvoorbeeld selectie door de verzekerden die bepaalde polissen kiezen of selectie door de verzekeraars. 

Er zijn diverse methoden waarmee verzekeraars potentiële klanten kunnen selecteren. Bijvoorbeeld via op een specifieke doelgroep gerichte reclamecampagne, een select aanbod van medicijnen of het selectief contracteren van zorgaanbieders als arts of ziekenhuis. Alleen het weigeren van mensen is wettelijk verboden. Wat de gevolgen zijn van deze waargenomen risicoselectie voor de solidariteit en de kwaliteit van zorg is onbekend. Dit moet nu onderzocht gaan worden.



Onvolledig

Maar in haar jaarlijkse rapportage aan de regering meldt de NZa in 2013 prominent dat "de NZa geen signalen heeft ontvangen over schending van de acceptatieplicht of andere vormen van risicoselectie die in strijd zijn met de wet". Op zich zal deze als een mantra herhaalde boodschap weliswaar geen onjuistheid bevatten. Maar zij is wel onvolledig gegeven genoemde bevindingen. En omdat de meeste vormen van risicoselectie niet in strijd zijn met de wet, is de NZa-boodschap ten onrechte geruststellend - en dus misleidend.



De boodschap die van een onafhankelijke toezichthouder mag worden verwacht, luidt bijvoorbeeld: "De NZa constateert op basis van door haar uitgezet onderzoek dat sprake is van risicoselectie bij de het overstappen van zorgverzekeraar. Vooralsnog is onduidelijk om welke vormen van risicoselectie het gaat, wat de precieze effecten hiervan zijn en of het in strijd is met de wet." En omdat de toezichthouder een goedwerkende zorgmarkt moet bewaken én maken, zou zij de komende jaren hoge prioriteit aan beperking van risicoselectie moeten geven door jaarlijks hierover te rapporteren.



Misleidend rapport

Minister Schippers heeft de Tweede Kamer gegarandeerd dat zij zal optreden als signalen van risicoselectie in de basisverzekering zich voordoen. In het overleg begin deze maand heeft echter geen enkel Kamerlid de minister gevraagd welke maatregelen ze gaat nemen, nu uit onderzoek van onze universiteit is gebleken dat bij de meeste zorgverzekeraars risicoselectie in de basisverzekering plaatsvindt. De onvolledige en misleidende rapportage van de NZa is ongetwijfeld mede debet aan dit gebrek aan kritische houding van de Tweede Kamer.

Maar hierdoor blijft de situatie bestaan dat zorgverzekeraars onvoldoende worden geprikkeld om extra te investeren in goede kwaliteit van zorg voor chronisch zieken - waardoor die zorg mogelijk achterblijft in vergelijking met het buitenland. We moeten kortom voorkomen dat over tien of twintig jaar een parlementaire enquête moet worden ingesteld.



Bekijk het artikel op de site van Trouw

Update dinsdag 24-12-2013, 17.30
Frank kreeg gisteren trouwens een reactie van NRC op zijn brief aan de hoofdredacteur. Van chef Binnenland Patricia Veldhuis: ‘Na intern overleg hebben wij echter besloten om wél een bericht over deze kwestie te publiceren in de krant die vanmiddag verschijnt. Naar onze mening heeft Frederiek Weeda haar werk op een integere manier gedaan, waarbij de journalistieke regels van hoor en wederhoor zijn toegepast.’ Frank heeft meteen geantwoord dat hij nu weer weet waarom hij negen maanden geleden zijn abo heeft opgezegd. Maar na die publicatie in Trouw heeft hij ze nog maar eens gemaild:

Beste mevrouw Veldhuis, heer Vandermeersch en redactie NRC,

Dat onze zoon Daniël de Rijke 'niet de waarheid' zou hebben verteld, komt nu toch wel erg op losse schroeven te staan. Wijnand van de Ven, hoogleraar sociale ziektekostenverzekering aan de Erasmus Universiteit Rotterdam concludeert op basis van onderzoek (u weet wel, van dat echte, wetenschappelijk verantwoorde onderzoek) dat er niet alleen via de aanvullende verzekeringen maar zelfs via de basisverzekering risicoselectie plaatsvindt. En dat al jaren. Op bijzonder gewiekste wijze. Even rondbellen en rondgoogelen had mevrouw Weeda ook makkelijk op het spoor van deze autoriteit gebracht. Nu gaat Trouw er met deze onthulling vandoor. Jammer voor jullie hoor. In ieder geval kan de conclusie nu zijn dat de brief van Daniël de Rijke geen rectificatie behoefde, maar dat het vooringenomen stuk van mevrouw Weeda daar (dus) om schreeuwt. Tja, ik had u al gewaarschuwd. Ik zou het op prijs stellen als u mij per mail op de hoogte stelt van die rectificatie, want zoals u inmiddels begrepen heeft lees ik uw krant niet meer. 

Met collegiale groet, Frank Bokern

Mooie tik op de vingers. We hebben nog geen reactie ontvangen. Maar ja, misschien zitten wel weer (nog steeds) in overleg hierover. Zou zomaar kunnen. Want mijn moeder, Frank en ik krijgen enorm veel bijval na die publicatie van Van de Ven. 
Ik wens iedereen een fijne kerst.